Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Στην Μαρία Χατζηαποστόλου
Ο Τελευταίος Πειρασμόςτου Νίκου Καζαντζάκη συμπλήρωσε 50 χρόνια το 2005. Με αυτή την αφορμή κυκλοφόρησε στις Η.Π.Α. συλλογικός τόμος με εργασίες ειδικών επιστημόνων για το έργο, με τον τίτλοScandalizing Jesus: The "Last Temptation of Christ" Fifty Years On.
Τρία χρόνια αργότερα, στις 6 Δεκεμβρίου 2008, τοΜουσείο Νίκου Καζαντζάκη, με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την Ίδρυσή του, διοργάνωσε Ημερίδα με θέμα "Ο Τελευταίος Πειρασμός και οι μεταμορφώσεις του".
Στην ημερίδα αυτή αναλύθηκε η θεολογική βάση του πολυσυζητημένου μυθιστορήματος, η πολεμική που προκάλεσε η κινηματογραφική μεταφορά του και η κριτική πρόσληψη της τότε θεατρικής διασκευής του.
Πρόσφατα (Ηράκλειο, 2011) κυκλοφόρησε στα ελληνικά από το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη συλλογικό έργο για τον Τελευταίο Πειρασμό, την πρόσληψή του και τη μεταφορά του στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την όπερα, το ραδιόφωνο, με τον τίτλο: Ο Τελευταίος Πειρασμός και οι "μεταμορφώσεις" του.
Γράφουν (με αλφαβητική σειρά): Θανάσης Αγάθος, Γιάννης Ζουμπουλάκης, Αγγέλα Καστρινάκη, Γεωργία Κονδύλη, Μάριος Μπέγζος, Ευτυχία Παπανικολάου, Κυριακή Πετράκου, Martin Scorsese, Γιάννης Σμαραγδής, Σωτήρης Χατζάκης.
Στον τόμο αυτό μεταφράστηκαν στα ελληνικά και αναδημοσιεύονται δύο άρθρα από τον αγγλικό τόμο Scandalizing Jesus: του σκηνοθέτη Martin Scorsese και της μουσικολόγου Ευτυχίας Παπανικολάου. Τα υπόλοιπα άρθρα είναι οι εισηγήσεις της ημερίδας του 2008.
Η έκδοση περιλαμβάνει και μουσικό CD από το μιούζικαλ του Ηρακλή Θεοφανίδη "The Last Temptation of Christ" σε πρώτη παγκόσμια έκδοση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καθηγητής Συγκριτικής Φιλοσοφίας της Θρησκείας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Μάριος Μπέγζος τιτλοφορεί το κείμενό του "Η φιλοσοφία της θρησκείας του Νίκου Καζαντζάκη", ενώ στον τόμο υπάρχει αναφορά του κριτικού κινηματογράφου Γιάννη Ζουμπουλάκη στα έκτροπα που προκάλεσαν στην Αθήνα φανατικοί θρησκόληπτοι (δημοσιεύεται και σχετικό υλικό της εποχής) όταν προβλήθηκε η ταινία του Σκορτσέζε.
Η φίλη μουσικολόγος Έφη Παπανικολάου - καθηγήτρια στην Αμερική - με το πρωτότυπο άρθρο της "Ταυτότητα και εθνικότητα στη μουσική του Peter Gabriel για την ταινία του Martin Scorsese Ο Τελευταίος Πειρασμός" μας έδωσε τις απαραίτητες εξηγήσεις γύρω από το soundtrack της ταινίας και την μη - διηγητική του P. Gabriel, καθώς η μουσική του υπογραμμίζει την κινηματογραφική εικόνα με νοήματα τα οποία δεν είναι άμεσα αντιληπτά - και εκεί ακριβώς έγκειται η δυσκολία και η πρόκληση για το θεατή.
Ο τόμος για τον Τελευταίο Πειρασμόκαι τις "μεταμορφώσεις" του είναι από κάθε άποψη πολύτιμος και βέβαια χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των ερευνητών.