Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος
Το 2018 συμπληρώνονται 100 χρόνια (17 Ιουλίου 1918) από την δολοφονία της τελευταίας τσαρικής οικογένειας της Ρωσίας,της οποίας η αγιότητα διακηρύχθηκε από το Πατριαρχείο Μόσχας με τον πιο επίσημο τρόπο το 2000.
Όταν έγινε η αγιοκατάταξη ξεκίνησε μια μεγάλη συζήτηση στους θεολογικούς κύκλους - η οποία δεν συνεχίστηκε όπως θα έπρεπε - σχετικά με τακριτήρια της αγιότητας στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Μήπως τελικά οι αγιοκατατάξεις στον καιρό μας από τις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίας, έχουν τελικά αρκετή δόση εθνικισμού; Το μαρτύριο ήταν για την πίστη ή απλώς συγκυριακό, δηλ. οι τσάροι εκπροσωπούσαν την ολιγαρχία, οπότε ήταν φυσικό να δολοφονηθούν από τους μπολσεβίκους. Πόσο «αναμάρτητα» ήταν τα μέλη της τσαρικής οικογένειας, δηλ. πληρούν κάποιες προϋποθέσεις αγιότητος;
Μερικά από τα παραπάνω ήσαν τα ερωτήματα που τέθηκαν στην συζήτηση γύρω από την αγιοποίηση των τσάρων.
Το θέμα επανέρχεται δυναμικά στην επικαιρότητα, λόγω μιας κινηματογραφικής ταινίας!
Η ταινία «Ματίλντα» που εξιστορεί τον παθιασμένο έρωτα του τσάρου Νικόλαου Β'με την μπαλαρίνα Ματίλντα Ξεσίνσκα, έχει πυροδοτήσει την οργή θρησκευτικών ηγετών και της Ορθόδοξης εκκλησίας,με κάποιους να έχουν απειλήσει ότι θα πυρπολήσουν τους κινηματογράφους που θα προβάλουν την ταινία. Παρά την πίεση που έχει ασκηθεί από τους επικριτές της ταινίας, οι ρωσικές αρχές έδωσαν άδεια τον Αύγουστο για τη διανομή της. Έπειτα από μια πρόσφατη επίθεση εναντίον του κινηματογραφικού στούντιό του στην Αγία Πετρούπολη, ο Ουτσίτελ κάλεσε τις δυνάμεις της τάξης να «εγγυηθούν την ασφάλεια» των κινηματογραφικών αιθουσών που θα προβάλουν την ταινία του, η οποία θα βγει στις αίθουσες στις 26 Οκτωβρίου.
Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι η ταινία προκάλεσε επίσης την οργή των ηγετών των κυρίως μουσουλμανικών δημοκρατιών της Τσετσενίας και του Νταγκεστάν, στον ρωσικό Καύκασο, οι οποίοι αξίωσαν από το υπουργείο Πολιτισμού να απαγορεύσει τη διανομή της στις περιοχές τους στο όνομα του σεβασμού της θρησκευτικής πίστης. Άρα, Ορθόδοξοι και Μουσουλμάνοι στρέφονται κατά της ταινίας, κι αυτό χρήζει, επίσης, διεξοδικής αναλύσεως.
Φυσικά το θέμα της ταινίας, ο παράφορος έρωτας του τσάρου Νικόλαου Β'με την μπαλαρίνα Ματίλντα Ξεσίνσκα, θεωρείται πως αμαυρώνει και προσβάλλει την εικόνα του «αγίου» τσάρου Νικολάου Β’, ο οποίος από εκεί που και ως άγιος είναι σύμβολο του αντικομμουνιστικού αθεϊσμού, τώρα εμφανίζεται ως ένας κοινός «ερωτύλος».
Σίγουρα η Ορθόδοξη Εκκλησία θα πρέπει σοβαρά να επανεξετάσει το ζήτημα των αγιοκατατάξεων ιδίως σύγχρονων μορφών,για τις οποίες οι μαρτυρίες είναι νωπές.
Ανεξάρτητα από αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει ένας σοβαρός διάλογος για το ζήτημα, διότι φαίνεται ότι ο «πιστός» λαός δεν κορέννυται με τους σύγχρονους αγίους και μόλις αγιοποιηθεί ο ένας, αμέσως ζητάει τον επόμενο.